نگاهي به جايگاه تنفيذ حكم رياست جمهوري اسلامي در ادوار اخير

18 خرداد تجلي جمهوريت نظام و 11 مرداد تجلي اسلاميت نظام

تنفيذ، به‌استناد ماده 110 قانون اساسي به امضاي حكم رياست جمهوري پس از انتخاب مردم گفته مي‌شود و در نظام حقوقي اسلام داراي بحث‌هاي فقهي و حقوقي مي‌باشد.

درباره تنفيذ دو نظر عمده وجوددارد:

1- گروهي قائلند كه تنفيذ يك مراسم رسمي و تشريفاتي است كه به احترام جايگاه والاي رهبر انقلاب كه در قانون هم مشخص شده انجام مي شود، و الا با راي مردم همه كار تمام شده و رياست جمهور با راي مردم عملا مي تواند كار خود را آغاز كند. در سالهاي اخير همزمان با طرح بعضي شبهات ديگر، به اين مساله نيز مي پردازند.

2- گروهي ديگر قائلند تنفيذ ، جلوه اسلاميت نظام است؛ اگر 18 خرداد تجلي جمهوريت نظام است، 11 مرداد ماه هم تجلي اسلاميت نظام است و در حقيقت، مردم سالاري ديني با اين امر تحقق تام و كامل مي يابد.

بر همين مبنا، آقاي خاتمي رياست محترم جمهور در دومين دوره تنفيذ گفته اند: تنفيذ حكم رياست جمهوري به معناي تاكيد بر اهميت راي و حضور مردم در عرصه تعيين سرنوشت، مهر تاييد زدن بر جمهوريت نظام از سوي رهبري به عنوان نماد اسلاميت نظام بيانگر سازگاري اين جمهوريت و مردمسالاري با مباني اسلامي است. رهبري محور نظام و مقام اول كشور است و كسي است كه پاسدار اسلاميت نظام، مدافع قانون اساسي و نگهبان حق و حرمت مردم است.

نگاهي به نظرات حضرت امام (رضوان الله تعالي عليه) مي تواند راهگشاي اين بحث باشد كه مقلدين و پيروان واقعي ايشان – از هر دسته و جناحي- نظرات حضرت ايشان را غيرقابل خدشه مي دانند:

خطاب به بني صدر ملعون – بر اساس آنكه ملت شريف ايران ايشان را برگزيده اند و بر حسب آنكه مشروعيت آن بايد به نصب فقيه جامع الشرايط باشد، اينجانب به موجب اين حكم راي ملت را تنفيذ و ايشان را به اين سمت منصوب نمودم. ( صحيفه نور، جلد11، صفحه 260)

خطاب به شهيد رجايي( رضوان الله تعالي عليه) : ملت شريف با اكثريت قاطع افزون از دوره سابق جناب آقاي محمدعلي رجايي (ايده الله تعالي) را به رياست جمهوري كشور اسلامي ايران برگزيده است و چون مشروعيت آن بايد با نصب فقيه ولي امر باشد، اينجانب راي ملت را تنفيذ و ايشان را به سمت رياست جمهوري منصوب نمودم. ( صحيفه نور، چاپ اول، جلد 15، صفحه 76)

خطاب به مقام معظم رهبري (حفظه الله ) ، دوره اول : اينجانب به پيروزي از ملت عظيم الشان و بااطلاع از مقام و مرتبت متفكر و دانشمند محترم جناب حجت الاسلام آقاي سيدعلي خامنه اي (ايده الله تعالي) ، راي ملت را تنفيذ و ايشان را به سمت رياست جمهوري اسلامي ايران منصوب نمودم. ( صحيفه نور، جلد 15، صفحه 179)

و درحكم به مهندس بازرگان نيز فرمودند: بنا به پيشنهاد شوراي انقلاب، برحسب حق شرفي و حق قانوني ناشي از آراي اكثريت قاطع قريب به اتفاق ايران كه نسبت به رهبري جنبش ابراز شد، جنابعالي را مامور تشكيل دولت موقت مي نمايد و پس از قرائت حكم توسط آقاي هاشمي رفسنجاني شفاهاً فرمودند: من بايد يك تنفيذ ديگري هم بدهم و آن اين كه ، من كه ايشان را حاكم كردم يك نفر آدمي هستم كه به واسطه ولايتي كه از طرف شارع مقدس دارم ، ايشان را قرار دادم و اين رويه نيز در چهار دوره رياست جمهوري بعد از ارتحال امام ادامه پيدا كرده است.

و سخن صريح تر اينكه آن عزيز سفر كرده مي فرمايند: اگر چنانچه فقيه در كار نباشد ، ولايت فقيه در كار نباشد ، طاغوت است؛ يا خدا يا طاغوت.

اگر به امر خدا نباشد، رييس جمهور با نصب فقيه نباشد غيرمشروع است.

نتيجه اين كه هم به راي مردم بايد رسميت و اصالت داده شود كه برنابر نظر مقام معظم رهبري در نظام اسلامي، مسوولان بدون مردم هيچند و هم تنفيذ حكم رياست جمهوري به عنوان دومين شخصيت كشور از طرف رهبري انقلاب كه نماد اسلاميت است.

ليكن جنبه اسلاميت نظام است كه به جمهوريت مشروعيت مي بخشد و در حقيقت جلوه تام و تمام نظام است؛ لذا اين سخن گروه اول كه تنفيذ يك امر تشريفاتي است بي ‌پايه و اساس است.

از اين رو، ما نيز با سپاس از خداوند متعال اين مناسبت فرخنده را خدمت مردم عزيز و انديشمند فرزانه رياست محترم جمهوري كه شخصيتي انقلابي و فرزانه، منتخب به بيت سيادت و علم و تقوا هستند، تبريك مي‌گوييم و و توفيق روزافزون ايشان را در دوره دوم رياست جمهوري از خداوند منان خواستاريم.

نشريه ره آورد - شماره 77