اسناد جنگ، خاطرات گوياي دفاع مقدس

نكته اول
«سند» هر برگ يا ورق يا شي معتبر و قابل اتكا است كه بتوان با آن استدلال كرد و شاهد آورد. اسناد از نظر ارزش داراي دو بعد اوليه و ثانويه هستند. هر سند در زمان كاربرد و در چرخه ي كاري خود فقط داراي ارزش اداري است (ارزش اوليه). اما به مرور زمان اين اسناد به بايگاني ادارات و نهادها مي روند و بيشتر به كار پژوهشگران و محققان مي آيند. تقريبا همه ي اسناد اداري به مروز زمان داراي ارزش زيادي هستند. مثلا دعوا ونزاعي در حدود پنجاه سال قبل در يك طايفه و يا دو شهر يا روستا يا دو گروه انجام شده است. اينك پس از نيم قرن، آن سند مي تواند زواياي مبهم تاريخ يك منطقه را روشن نمايد و به عنوان يك منبع قابل تكيه براي پژوهشگر محسوب شود.
نكته دوم
بخش مهمي از تاريخ منطقه دماوند را اسناد موجود در مراكز اسناد فرهنگي، كتابخانه ها و ادارات منطقه و كشور روشن مي كند. مثلا وقفنامه موجود در دست خانواده ها يا شجره نامه هاي سادات يا عقدنامه هايي كه از دهها سال قبل در اختيار است. همه اسناد ارزشمندي هستند. موسسه امام رضا(ع) و نشريه ره آورد در چشم انداز آينده خود تحقيق و پژوهش پيرامون اين اسناد را وجهه همت خود قرار داده است. اسنادي كه شايد تعداد آن به بيش از دويست هزار برگ برسد و پالايش و فرآوري و گزينش و تنظيم و تدوين و نشر آن زمان زياد و بودجه درخوري را مي طلبد.
نكته سوم
اسناد جنگ و زمان دفاع مقدس طي هشت سال دفاع قهرمانانه و مظلومانه ملت ايران، گوياترين و رساترين خاطرات آن دوران هستند. اسنادي كه مي تواند زواياي مختلفي را روشن سازد:
1. ديني بودن و الهي بودن دفاع مقدس
2. مردمي بودن و فراگير بودن حضور مردم
3. تقدم مستضعفان و محرومان در حضور در عرصه هاي مختلف دفاع
4. بيان خاطرات و روز شمار دفاع مقدس در هر منطقه
5. پشتوانه عيني و قوي براي تحقيق و پژوهش پژوهشگران
اسناد دوران جنگ را به حسب ارزش آن مي توان در چند قسم نام برد:
1) اسناد به جاي مانده از دولت هاي استكباري و نهادهاي بين المللي (فوق راهبردي)
2) اسناد باقيمانده از تصميم گيري هاي كلان در شوراي عالي دفاع، ستاد فرماندهي كل قوا (فوق راهبردي)
3) اسناد به جاي مانده از تصميم سازي ها و تصميم گيري هاي عملياتي در قرارگاههاي مختلف دفاع مقدس ( راهبردي)
4) اسناد موجود از مناطق پشتيباني نيرويي و مالي در استان ها و شهرستان ها كه به عنوان جزء متمم و مكمل اسناد سه گانه بالا داراي كاربرد بسيار خواهد بود.
البته در اين ميان جايگاه اشيا، وصيتنامه ها، نامه ها و دست نوشته هاي ايثارگران به ويژه شهيدان دفاع مقدس ويژه و والاست.
نكته چهارم
در منطقه دماوند نيز يكي از بخش هاي تاريخ آن، اسناد موجود در سپاه پاسداران، جهاد سازندگي، بنياد شهيد و امور ايثارگران و نيروي انتظامي و ساير نهادهاي انقلابي و ادارات است. اسناد به جاي مانده در سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به حدود چهل هزار برگ و قطعه مي رسد كه اينك در اختيار بنياد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس است. اسنادي كه خواننده را به دوران خودش دفاع مقدس مي برد و جان و دل او را به نام و ياد شهيدان معطر مي سازد. فرآوري و جداسازي و طبقه بندي اين اسناد، فرصت جداگانه اي مي خواهد اما نشر اين ويژه نامه بهانه اي است تا چند برگ از سندهاي فوق الذكر را مرور كنيم. بدان اميد كه ادارات و نهادهاي ديگر و نيز رزمندگان و ايثارگران عزيز نامه ها، عكس ها، دست نوشته هاي به جا مانده – بويژه از شهيدان – يا خاطرات خود را در اختيار بنياد حفظ آثار قرار دهند.
اينك چند سند را ( به ترتيب تاريخ) مرور مي كنيم:
1- 8/12/61 – تاييديه شهادت پاسدار شهيد قربانعلي نبي قنبري
2- 10/1/64 - اعلام مجروحيت تعدادي از رزمندگان كه برخي از آنان بعدها به شهادت رسيدند
3- 22/7/64 – اعلام مفقوديت شهيد بسيجي نجف پاك زاد مقدم
4- 15/1/66 – تاييديه شهادت و مفقود الاثر شدن طلبه شهيد سيدحسن شاهچراغي
5- 25/7/67 - آمار كل اعزام نيروي مردمي از طريق سپاه در شش ماه اول سال 67
6- 23/7/68 – نمونه اي از فعاليت هاي ستاد پشتيباني جنگ دماوند
7- اسامي شهدايي كه براي تكميل پرونده آنان، جواز دفن درخواست شدهاست.
اين اسناد فقط چند نمونه اتفاقي و تصادفي از انبوه اسناد موجود است كه اميدواريم انشاء ا... در فرصت هرچه سريعتر به دست تنظيم و تدوين و نشر سپرده شود.