|
چرا دماوند شناسي؟ محمد آقايي از حدود 15 سال قبل كه در موسسه امام رضا(ع) دماوند، جرقه هاي اوليه دماوند شناسي زده شد و طي اين ساليان دوستان و علاقمنداني به اين عرصه قدم نهادند و با همت عالي و علاقه به سرزمين كهن دماوند، آثار ارزشمندي را پديد آوردند كه شايسته استاز جناب استاد مهدي علمداري ، محقق علاقمند آقاي مسعود نصرتي ، حجت الاسلام والمسلمين آقايي و جناب آقاي داود لاسمي نام برده شود. در اين ساليان، چندين كتاب به زيور طبع آراسته گرديده .از جمله كتاب هاي «فرهنگ عاميانه» ، « گويش دماوندي» استاد علمداري و « تاريخ دماوند و آثار تاريخي آن» و «دماوند كوه اساطيري» آقاي مسعود نصرتي و ديوان شعر شعراي تواناي منطقه، آقايان حسين نوروزي و مرتضي اسدالهي كه درآن به بخش هايي از تاريخ و زبان و فرهنگ دماوند پرداخته شده است.ليكن اين اول راه طولاني پژوهش دماوند شناسي است. ضروري است نكاتي را به اطلاع علاقمندان، پژوهشگران ، مسوولان و عموم مردم شهرستان برسانيم. 1- شايسته است دانشگاههاي منطقه كه مزين به نام دماوند است به عنوان نهادهاي علمي و پژوهشي در اين مسير حركت نو و جديدي را به وجود آورند تا پژوهش ها با پشتوانه علمي و دانشگاهي منتشر گردد و حداقل بخشي از پايان نامه هاي دوره كارشناسي و كارشناسي ارشد رادراين زمينه قرار دهند. 2- مسوولان محترم ادارات و به ويژه ادارات سابقه دار( مانند فرمانداري، شهرداري دماوند، آموزش و پرورش، مخابرات، برق، دارايي، ثبت اسناد و صبت احوال و ...) مسووليت دارند در زمينه فراهم ساختن تدوين تاريخ ادارات خود، اقدام عملي داشته باشند و تاريخ و سوابق خود رادر اختيار مردم قرار دهند. 3- شوراهاي شهرها، شوراي شهرستان و شوراهاي روستايي نيز مي تواننددر زمينه هاي معنوي شامل پژوهش ها و ... و مادي از قبيل چاپ كتاب، بروشور و نقشه ها، نقش مثبت و ارزشمندي داشته باشند. 4- از عموم مردم شهر و روستا كه در ابعادمختلف حوزه محل خود، اطلاعات شفاهي ، مستند و .. يا عكس ، اسناد ، كتب قديمي و آثار خاصي در اختياردارند تقاضا مي كنيم آثار خود را درجهت انتشار به طور اماني دراختيار ره آورد بگذارند. بعد ازانتشار ، آثار برگردانده خواهدشد. 5- پژوهشگران ، علاقمندان به ويژه عكاسان ، هنرمندان، مشاهير و ادب دوستان و فرهنگياني كه به دماوند و مناطق خود علاقمند هستند تقاضا داريم از همين امروز خود را براي بازخواني و تحقيق و پژوهش سوابق مختلف فرهنگي، هنري، تاريخي و جغرافيايي آماده نمايند و آثار خود را براي ره آورد جهت انتشار ارسال نمايند. 6- از جوانان هر محل و ديار مي خواهيم با تشكيل گروههاي پژوهشي و تحقيقي، سوابق محل خود از قبيل نام شناسي، آثار تاريخي، معرفي مفاخر و ... را جمع آ 7- اين سايت به همه علاقمندان به تحقيق و پژوهش دماوند شناسي كه كانون گرم ما را رونق خواهند بخشيد خوشامد مي گويد و منتظر آثار ارسالي مردم عزيز، ادارات و ... مي باشد. با تشكر دفتر ميراث مكتوب و دماوند شناسي ( شهرستان شناسي) مقدمه ارتباط با گذشته و گذشتگان و آگاهي از افكار و آراء و آداب و رسوم كساني كه به انسان هويت ملي و فرهنگي بخشيده اند،يكي از راه هاي مهم خود باوري و تكيه برداري هاي ارزشمند فرهنگي در رويارويي با فرهنگ بيگانه است.انقطاع از تاريخ گذشته ي هر سرزمين و فرزانگان و آثار و ميراث فرهنگي آنان از زواياي مختلف تهديد جدي است كه هويت فرهنگي ما به ويژه نسل جوان را تهديد مي كند و تاريخ از اين جهت است كه اهميت دو چندان مي يابد.[1] دماوند يكي از كهن ترين و قديمي ترين شهر هاي ايران است كه به واسطه ي كوه دماوند در تاريخ روايي ايران به حوزه اسطوره تعلق يافته است.از اين رو[2] مؤسسه فرهنگي امام رضا(ع) با توجه به سوابق فعاليت هاي خود در زمينه ي دماوند شناسي، به منظور روشن ساختن زواياي ناشناخته تاريخ فرهنگ ، فرهنگ و شناسايي قابليت هاي اجتماعي ،سياسي،علمي و ...مردم منطقه در طول قرون گذشته را دفتر ميراث مكتوب و دماوند شناسي را تاسيس كرده و از اين رهگذر قصد دارد با تحقيق و تدوين طرح جامع ،اوضاع تاريخي ،جغرافيايي،فرهنگي،سياسي و اجتماعي شهرستان ماخذ و منابع مطمئني براي محققين و علا قمندان به فعاليت هاي پژوهشي به وجود آورد ونيز يك اقدام عملي براي حفظ موقعيت مذهبي و ملي مردم منطقه به ويژه جوانان محسوب گردد. اهداف - شناسايي استعداد ها و قابليت هاي فرهنگي ،اقتصادي،اجتماعي ،سياسي و علمي منطقه - ارائه هويت علمي به جوانان و نوجوانان و عموم مردم با توجه به شناخت توانايي گذشتگان خود - تهيه و تدوين و ارائه ي طرح جامع فرهنگي، اقتصادي وعلمي به منظور داشتن منبع و مآخذي براي محققين - تشكيل بانك اطلاعات علمي و جمع آوري كتاب هاي مرجع شهرستان شناسي و منابع مورد نياز - تاسيس و راه اندازي كتابخانه تخصصي - فعال نمودن شورا ها ،اقشار مردم ، فرهنگيان دانش آموزان و دانش جويان به ويژه محققين دماوندي و غير بومي ،تشويق و حمايت از آن ها محور هاي تحقيق دماوند شناسي انجام تحقيقات علمي در عرصه هاي تاريخي ،فرهنگي، اجتماعي ،علمي و ...انسان را از سنت هاي نا معقول و تعصب هاي بيجا مصون مي دارد و در ارزش هاي انسان تحول ايجاد مي كند و او را در مسير هاي نو قرارمي دهد.كشف حقايق و شناخت واقعيات و جريان ها و اطلاع از پيشينه تاريخي،فرهنگي،ديني و شناخت آثار و ابنيه هاي تاريخي و ميراث فرهنگي علاوه بر ايجاد دلبستگي هاي عاطفي ،افتخار به ريشه هاي فرهنگيي و ارزش هاي اعتقادي حس كنجكاوي در انسان را ارضاء و ميل دانستن را در او اقناع مي كند. از اينرو انجام فعاليت هاي تحقيقاتي و پژوهشي دماوند شناسي در محور هاي ذيل پيش بيني مي گردد: الف- جغرافيا (موقعيت جغرافيايي- آب و هوا- پوشش گياهي و...) ب-تاريخ (پيشينه تاريخي –تاريخ قبل از اسلام ومعاصر –آثار تاريخي و...) ج-فرهنگ (آثار فرهنگي – آداب و رسوم- انقلاب اسلامي،دفاع مقدس –فرهنگ عمومي- فرزانگان و...) د- اجتماعي (اجتماع و آسيب هاي اجتماعي – خانواده – جوانان- ورزش و...) ذ- هنري (ادبيات –هنر هاي نمايشي-سينما و ...) ه- اقتصاد (كشاورزي- صنايع-مراتع- معادن – دامپروري و...) روش هاي تحقيق بر اساس موضوع انتخاب شده و شرايط حاكم بر نحوه اجراي تحقيق از روش هاي تحقيقاتي ذيل استفاده مي گردد. - مشاهدات - مصاحبه و گزارش نويسي - پرسشنامه اي - مطالعات آماري (نمونه گيري و...) - روش مطالعات تاريخي - آزمايش و تجربه - مطالعات كتابخانه اي ( اسناد و مدارك و...) نحوه ارائه ي تحقيقات
موضوعات پيش نهادي در محور هاي تحقيق 1- جغرافياي دماوند 1-1- واژه شناسي جغرافياي دماوند،شهر ها، آبادي ها 1-2- خصوصيات توپوگرافي 1-3- خصوصيات آب و هوا 1-4- خاك و پوشش گياهي 1-5- باد هاي محلي 1-6- عوارض بزرگ طبيعي( كوه ها- رودخانه ها – نقشه ها و...) 1-7- جغرافياي طبيعي – انساني 1-8- دماوند از زبان آمار 1-9- موقعيت جغرافيايي شهرستان 1-10- موقعيت جغرافيايي كوه دماوند از قديم تا حال 1-11- حيات وحش در دماوند 1-12- بررسي اهميت محيط زيست و رعايت اصول حفاظت آن و نقش آن در منطقه و جلوگيري از گسترش شهرك سازي 1-13- نام شناسي در روستا ها و شهرها 1-14- تاريخ كوه دماوند 1-15- بررسي جاذبه هاي طبيعي و نقش آن در توسعه منطقه 1-16- شناسايي و جمع آوري نقشه هاي قديم و جديد 1-17- موقعيت جغرافي دماوند از قديم تا حال (نقشه ها و...) 2-تاريخ و پيشينه تاريخي 2-1- دماوند در گذر حوادث و تاريخ و نقشه مهم آن در جنبش هاي فكري و اجتماعي 2-2- دماوند در شاهراه سه استان مازندران- سمنان – تهران (طبرستان-قوس- ري) 2-3- بررسي آثار و ابنيه تاريخي و تاثير آن بر منطقه 2-4- شناخت بنا هاي مذهبي و زيارتي 2-5- اسلام وسير توسعه و نفوذ آن در دماوند 2-6- تاريخ دماوند 2-7- بررسي جاذبه هاي تاريخي و نقش آن در توسعه منطقه 2-8- مسجد و زيارت گاههاي مذهبي ( امامزاده ها ) در شهرستان 2-9- بررسي نوشته ها و كتيبه ها در آثار تاريخي 2-10- دماوند در سفر نامه ها (از 800 سفر نامه موجود) 2-11- جمع آوري عكس ها و اسناد ومدارك تاريخي... 2-12- ضرورت كاوش هاي تاريخي در تپه ها و اماكن تاريخي 3-فرهنگ و ميراث فرهنگي 3-الف – فرهنگ –پيشينه و آثار فرهنگي – فرزانگان دماوند 3-الف-1- راهكارهاي عملي به منظور حفظ خصلت بالندگي فرهنگي 3-الف-2- بررسي رشد فرهنگ و پژوهش هاي دماوند شناسي در شهرستان 3-الف-3- موانع و راهكارهاي توسعه فرهنگي در شهرستان 3-الف-4- پيشينه هاي فرهنگي و علمي دماوند و توابع 3-الف-5- سوابق ادارات آموزش و پرورش،فرمانداري،شهرداري،برق،مخابرات، تربيت بدني و ... 3-الف-6- قابليت هاي دماوند به عنوان يك قطب علمي فرهنگي در دو شاخه ي حوزه و دانشگاه 3-الف-7- مراكز فرهنگي موجود و گذشته 3-الف-8- آشنايي با كتابخانه ها و بررسي وضعيت آن ها 3-الف-9- اقدامات به عمل آمده براي گسترش ابزارهاي فرهنگي نظير كتاب،كتابخانه ،فيلم ،مطبوعات محلي و... 3-الف-10- دماوند ييلاق مشاهير و بزرگان علم و ادب 3-الف-11- شخصيت ها،معاريف و مشاهير علمي،مذهبي،فرهنگي،ادبي،هنري، ورزشي و...از گذشته تا كنون 3-الف-12- شناسايي اساتيد ،شخصيت ها و هنرمندان،شعرا،دانش جويان در رشته هاي مختلف از گذشته تا حال 3-ب- فرهنگ عمومي 3-ب-1- آداب و رسوم مذهبي، فرهنگ عامه در زمينه مذهب و دين در دماوند و توابع 3-ب-2- آداب و رسوم ملي و محلي و انساني،فرهنگ عاميانه دماوند و توابع 3-ب-3- ضرب المثل ها ،پندارها و افسانه هاي محلي 3-ب-4- طرح تهيه فرهنگ عاميانه اقوام در مناطق مختلف شهرستان 3-ب-5- بررسي تحليل وضعيت فرهنگ عمومي و ويژگي هاي فرهنگ عمومي شهرستان 3-ب-6- بررسي و گرد آوري فرهنگ عامه مردم دماوند 3-ج- مبارزات انقلابي و دفاع مقدس 3-ج-1- تدوين تاريخچه مبازرات مردم دماوند از گذشته تا مشروطه، از مشروطه تا 15 خرداد،از 15 خرداد تا انقلاب اسلامي ،از انقلاب تا كنون 3-ج-2- تدوين تاريخچه روحانيت،مبارزان و شخصيت هاي سياسي اعم از بومي و غير بومي 3-ج-3- تدوين خاطرات ايثارگران ،جانبازان،آزادگان، شهدا و... 3-ج-4- تدوين زندگينامه و وصيتنامه شهداي گرانقدر منطقه 3-د- مسائل فرهنگي – اجتماعي 3- د- 1- بررسي رشد فعاليت هاي قرآني در شهرستان 3- د- 2- بررسي مشكلات آموزش وپرورش از گذشته تا حالا،نقد آن و ارائه راهكارهاي علمي 3- د- 3- بررسي مشكلات فرهنگ عاميانه ،هنر و...از گذشته تا حال،نقد و ارائه راهكارهاي علمي 3- د- 4- بررسي هيئت هاي هاي قراني و مذهبي و ضرورت سامان دهي آن ها به ويژه هيئت هاي بانوان 3- د- 5- بررسي ميزان علاقمندي نوجوانان،جوانان و مردم به مطاله كتاب 3- د- 6- نگرشي بر كتاب و كتابخواني در بين اعضاي كتابخانه ها 3- د- 7- وضعيت پوشش دهي رسانه هاي گروهي 3- د- 8- اثرات تلويزيون و...در كودكان و نوجوانان 3- د- 9- بررسي اثرات نشريات محلي و شهرستاني در افكار عمومي 3- د- 10- بررسي وضعيت فروشگاههاي عرضه محصولات فرهنگي و ارزشيابي نقش اين فروشگاه ها در جلوگيري از گرايش به فيلم هاي غير مجاز 3- د- 11- بررسي ساختار اجتماعي ،اقتصادي،فرهنگي-(جوانان – مردم و...) 3- د- 12- تحليل وضعيت فرهنگي منطقه 3- د- 13- مخاطب شناسي كالاهاي فرهنگي در شهرستان 3- د- 14- بررسي وضعيت فرهنگي مساجد و بررسي جاذبه هاي مسجد از ديدگاه جوانان ونوجوانان 3- د- 15- بررسي وضيعت موجود فعاليت هاي مساجد 3- د- 16- راهكارهاي مبارزه با خرافات و موهومات 4-اجتماع و مسايل اجتماعي 4-الف- ويژگي هاي اجتماعي 4- الف- 1- ويژگيهاي مردم شناسي و قوم شناسي در شهرستان 4- الف- 2- بررسي وضعيت سوادآموزي 4- الف- 3- نسب نامه طوايف در شهرها و روستاها و اقوام شناسي منطقه 4- الف- 4- نقش اقليتهاي مذهبي در دماوند 4- الف- 5- زبان و گويش محلي،ساختار شناسي زبان و گويش هاي محلي 4- الف- 6- بررسي نسخه هاي خطي و عدم تحويل اين سنخ از جانب مردم 4- الف- 7- احداث موزه و نقش آن در جمع آوري آثار تاريخي 4- الف- 8- ضرورت ثبت مكانهاي تاريخي جديد و معرفي آن به مردم 4- الف- 9- شناخت ويژگيهاي فرهنگي،اجتماعيعاخلاقي و معيشتي در شهرستان 4- الف- 10- بررسي وضعيت رشد يا افت تحصيلي 4-ب – خانواده و جوانان 4- ب - 1- عوامل موثر در افزايش ازدواج و پيامدهاي آن در سطوح مختلف جامعه و بالعكس 4- ب - 2- بررسي ويژگيهاي ازدواج در بين جوانان (گروه سني ...) 4- ب - 3- بررسي مسايل و مشكلات ازدواج جوانان 4- ب - 4- بررسي وضعيت فرهنگي،اقتصادي ،اجتماعي زنان و محروميتهاي اجتماعي آنان 4- ب - 5- شيوه گرايش جوانان به فرهنگ نماز 4- ب - 6- بررسي عوامل موثر فرهنگي در جذب جوانان به بسيج 4- ب - 7- ارزيابي نحوه گذراندن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان 4- ب - 8- بررسي علائق دانش آموزان راهنمايي و دبيرستان 4- ب - 9- رعايت بهداشت جسم و روان در شهرستان 5-ادبي و هنري 5- 1- جمع آوري اشعار مربوط به دماوند در اشعار قديم و جديد 5- 2- بررسي وضعيت تاتر در سالهاي قبل و بعد از انقلاب تاكنون 5- 3- بررسي رشد هنرهاي تجسمي، تاتر و... در شهرستان 5- 4- بررسي امكانات فرهنگي و هنري شهرستان 5- 5- جايگاه موسيقي در بين جوانان و نوجوانان 5- 6- تغذيه در دماوند 5- 7- برنامه هاي تقويت و احياء،معرفي هنرهاي اصيل و سازنده 5- 8- تاريخچه هنر و فعاليت هاي هنري دماوند از ديرباز تاكنون 6-امور اقتصادي 6- 1- جغرافياي اقتصادي و بررسي توانمنديهاي منطقه 6- 2- مواد كاني و معدني در دماوند 6- 3- گياهان دارويي و نقش آن در طب امروز 6- 4- عسل دماوند و نقش آن در رونق اقتصادي (زنبورداري،خواص دارويي،غذايي و...) 6- 5- كشاورزي و صنعتي شدن در توليد محصولات 6- 6- تواناييهاي صنعتي در منطقه دماوند 6- 7- اهميت كشاورزي و توليدات كشاورزي بر اقتصاد منطقه 6- 8- بررسي وضعيت امور سياحتي منطقه و جذب توريست 6- 9- آثار صنايع دستي قديم و نقش آن در اشتغال و توليد 6- 10-نقش ايلات و قبايل دامدار و كشاورز در اقتصاد منطقه |